چربی خون (Blood Lipid) اصطلاحی است که برای تمامی مواد چربی موجود در خون از جمله کلسترول و تری گلیسیرید به کار می‌رود. به طور طبیعی وجود این مواد در خون مضر نیست چون بخشی از آنها توسط کبد ساخته می‌شوند و برای سطح انرژی بدن و متابولیسم مفید هستند. اما مشکل زمانی شروع می‌شود که مقدار ترکیبات چربی موجود در خون از حد آستانه تعیین شده بالاتر برود. در چنین مواقعی با رسوب در دیواره رگ‌ها بیماری‌های قلبی بروز پیدا می‌کنند.
کلسترول و تری گلیسیرید چربی خون چه نقشی در بدن دارند؟
کلسترول و تری گلیسرید به عنوان مواد اصلی چربی موجود در خون نقش انرژی زایی برای متابولیسم، عایق حرارتی بدن و… دارند که در ادامه به بررسی مفصل هر کدام می‌پردازیم.
کلسترول ماده چربی اصلی موجود در خون است که عمدتا در کبد از تجزیه اسیدهای چرب موجود در غذا تولید می‌گردد و سپس وارد جریان خون می‌شود. کلسترول در خون فرم‌های مختلفی دارد ولی دو فرم غالب و بسیار رایج آن که در بروز بیماری‌های قلبی هم نقش دارند عبارتند از:
- لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL): به کلسترول بد نیز معروف بوده و در انتقال کلسترول از کبد به سایر نقاط بدن نقش دارد. افزایش بیش از حد LDL باعث تشکیل رسوب در دیواره رگ‌ها شده و بیماری‌های قلبی ایجاد می‌کند. چربی خون مضر تا حدی به خاطر افزایش همین LDL است.
- لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL): به کلسترول خوب نیز معروف بوده و در انتقال کلسترول اضافی خون از قسمت‌های مختلف بدن به درون کبد نقش دارد. به همین دلیل هر چقدر مقدار HDL خون در حد نرمال باقی بماند، خطر بروز بیماری‌های قلبی کمتر می‌شود.
اما تری گلیسرید نیز جزو مواد چربی موجود در خون است که عمدتا از راه غذا به دست می‌آید. بعد از خوردن غذا، چربی موجود در آن، توسط سلول‌های کبدی به تری گلیسرید تبدیل می‌شود. البته کبد کالری اضافه بدن (ناشی از مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های قندی، غذاهای چرب یا گوشت) را هم به تری گلیسیرید تبدیل می‌کند. نقش تری گلیسرید این است که برای بخش‌های مختلف بدن انرژی تأمین کند یا اینکه در سلول‌های چربی برای مواقع ضروری ذخیره گردد.
چرا چربی خون عامل خطر برای بروز بیماری‌های قلبی – عروقی هستند؟
کلسترول و تری گلیسرید موجود در خون، نامحلول هستند و باید توسط لیپوپروتئین منتقل شوند اما وقتی مقادیر این دو ترکیب در خون بیشتر از حد نرمال شود، ظرفیت کافی توسط لیپوپروتئین‌ها برای انتقال وجود نخواهد داشت و در نتیجه در دیواره‌های رگ‌های خونی رسوب می‌کنند.
رگ‌هایی که بیشتر از همه در معرض انسداد و یا تنگ شدگی قرار دارند، عروق کرونر (رگ‌هایی که فقط به خود قلب خون می‌رسانند) هستند. به همین دلیل بالا رفتن چربی خون باعث بروز بیماری‌های قلبی – عروقی می‌گردد. پس همیشه باید رژیم غذایی مناسب انتخاب کنید تا چربی کل خون، LDL و تری گلیسیرید بالا نرود و در عوض مقدار HDL در سطح بالا نگه داشته شود.
چربی خون و حمله قلبی
چربی خون را چطور اندازه گیری می‌کنند؟
مقادیر کلسترول و تری گلیسرید خون با یک آزمایش خون ساده مشخص می‌شوند، تنها کافیست به مدت 12 ساعت تا قبل از گرفتن نمونه، ناشتا باشید و فقط آب بنوشید. واحد گزارش شده برای این دو ترکیب میلی مول بر لیتر است که مقادیر نرمال آن را در ادامه مشاهده می‌کنید:
- مقدار کل کلسترول خون باید کمتر از 5 میلی مول در هر لیتر (mmol/l) باشد
- مقدار LDL خون باید کمتر از 3 میلی مول در هر لیتر باشد
- مقدار HDL باید بیشتر از 1 میلی مول در هر لیتر باشد
- مقدار تری گلیسرید باید کمتر از 2 میلی مول در هر لیتر باشد
در صورتی که قبل از انجام آزمایش خون، سابقه حمله قلبی داشته باشید یا دچار آنژین صدری شده باشید، هر سال باید این آزمایش خون را تکرار کنید. در صورتی که مقدار کل کلسترول خون شما از 5mmol/l بیشتر باشد، داروهای کاهش دهنده کلسترول برای شما تجویز خواهد شد.
علائم چربی خون بالا کدامند؟
گاهی اوقات می‌توان از طریق برخی علائم نیز متوجه افزایش بیش از حد ترکیبات چربی خون شد تا نیاز به آزمایش و چکاپ نداشته باشید:
- خستگی و خواب آلودگی مفرط
- سردردهای مکرر
- خشکی دهان
- افزایش ضربان قلب پس از مصرف غذاهای پرچرب
- پف کردن بدن مخصوصا در نواحی صورت
- تعریق بالای بدن
- وزوز کردن گوش
- درد، افزایش حرارت یا سوزش در نواحی ساق و کف پا
کاهش چربی خون
چطور چربی خون را کاهش دهیم؟
راهکارهایی وجود دارند که به شما کمک می‌کنند تا میزان ترکیبات چربی موجود در خون خود را در حد نرمال نگه دارید تا از بروز بیماری‌های قلبی – عروقی جلوگیری شود:
- مصرف غذاهای چرب مخصوصا غذاهایی که چربی اشباع بالایی دارند را کم کنید
- اگر اضافه وزن دارید، حتما به فکر استفاده از رژیم‌های غذایی کاهش وزن به کمک یک متخصص تغذیه باشید تا کلسترول کل خون پایین بیاید.
- فعالیت بدنی مثل ورزش و تمرینات فیزیکی را بیشتر کنید. هر چقدر کالری بیشتری بسوزانید، بدن مجبور می‌شود تا نهایتا پس از مصرف کربوهیدرات از ذخیره چربی بدن استفاده نماید.
- از مصرف سیگار خودداری کنید چون باعث آسیب به دیواره رگ‌های خونی شده و احتمال رسوب چربی در آنها را افزایش می‌دهد و از طرفی نیز مقادیر HDL خون را کم می‌کند.
- اگر مبتلا به دیابت هستید حتما داروهای خود را به موقع مصرف کنید چون قند خون بالا باعث افزایش LDL و کاهش HDL شده و به دیواره داخلی شریان‌های بدن نیز آسیب می‌رساند. به همین دلیل کسانی که دیابت کنترل نشده دارند، به چربی خون بالا هم مبتلا می‌گردند.
ما در فروشگاه گیاهان دارویی صبا با سالها تحقیق در زمینه گیاهان دارویی، مفید ترین گیاهان دارویی و ترکیبات گیاهی برای بهبود چربی خون را یافته ایم و به صورت محصولی کاملا مفید و بهداشتی برای شما مشتریان محترم آماده کرده ایم. شما میتوانید این محصولات را از سایت ما صورت آنلاین خریداری کنید و درب منزل دریافت نمایید.(توضیحات مربوط به هر محصول را میتوانید داخل صفحه همان محصول مطالعه کنید)